Nông nghiệp tân tiến đầu tiên phải là nền nông nghiệp bình yên

Báo NNVN đã trao đổi với PGS.TS Vũ Trọng Khải, chuyên gia tự do về chế độ sản xuất nông nghiệp và nông thôn, loanh quanh vấn đề này.

Theo PGS.TS Vũ Trọng Khải, trước tiên, chúng ta phải đồng ý với nhau thế nào là một nền nông nghiệp tân tiến. Ông cho rằng không phải cứ làm cho nhà kính, khiến nhà lưới thật phổ quát thì ấy là nông nghiệp hiện đại. nhưng một nền nông nghiệp văn minh thì phải giải quyết được 3 mục tiêu: sản xuất kinh tế, sản xuất văn hóa - phường hội, bảo vệ môi trường sinh thái tự nhiên và nhân văn.

ấy là mục tiêu tổng quát. Trên cơ sở vật chất ấy, cần xác định các mục tiêu cụ thể của từng thời đoạn phát triển bằng những tiêu chí cụ thể và thành lập 1 hệ thống chính sách phục vụ cho mục đích ấy. chính sách phải huy động được mọi nguồn lực trong khoảng quốc gia, tổ chức, dân cày và nước ngoài để đầu cơ vào nông nghiệp (nhân lực, vốn và công nghệ).

Thưa ông, 1 nền nông nghiệp tân tiến thì đòi hỏi tối thiểu của nó phải là gì?

Muốn có 1 nền nông nghiệp tiến bộ, trước hết, ta phải lấy mức tối thiểu là một nền nông nghiệp bình an cho người phát triển, người tiêu dùng trong và ngoài nước, an ninh cho môi trường sinh thái.

bây chừ chúng ta đã đích thực an ninh thực phẩm hay chưa? Tiêu chuẩn bình an tối thiểu của nông nghiệp Việt Nam hiện thời là VietGAP. Hàng năm, ngành nghề nông nghiệp vẫn đang xác nhận chỗ A, chỗ B, chỗ C đạt tiêu chuẩn VietGAP…

nhưng mà diện tích, sản lượng nông sản đạt tiêu chuẩn VietGAP thu được bao nhiêu phần trăm? Còn lại một diện tích béo, sản lượng to chưa đạt tiêu chuẩn VietGAP hay bất kỳ tiêu chuẩn bình an thực phẩm nào khác, nhưng mà vẫn đang nghiễm nhiên được lưu thông, mua sắm trên thị phần nội địa. đấy là 1 nền nông nghiệp đang đầu độc cả dân tộc 1 phương pháp hợp lí, mang đúng vậy không?

Lượng nông phẩm làm ra mỗi năm, đa số đang được cung ứng cho sắp 100 triệu người trong nước, phần nhỏ tuổi còn lại dành cho xuất khẩu.

thị trường 100 triệu dân rất mập, rất cần thiết. Chính bởi vậy, điều trước tiên nhưng nền nông nghiệp tân tiến phải khiến được là cung cấp sản phẩm bình an cho toàn phố hội. Tiêu chuẩn VietGAP đã là tiêu chuẩn tốt nhất thì phải phấn đấu khiến cho bằng được.

chỉ cần khoảng tới, Bộ NN-PTNT cần xây dựng và khai triển chương trình quốc gia toàn dân tạo ra theo tiêu chuẩn VietGAP để cung cấp nông sản an toàn cho thị trường nội địa. Chỉ nông phẩm đạt tiêu chuẩn VietGAP trở lên thế hệ được lưu thông, bán buôn. nông sản không đạt tiêu chuẩn VietGAP thì dứt khoát ko được cho lưu thông.



PGS.TS Vũ Trọng Khải: Nông nghiệp văn minh phải kiểm soát an ninh môi trường thọ thái. Ảnh: è cổ Trung.

Mặt khác, một nền nông nghiệp bình an phải đảm bảo phục vụ đủ nhu cầu dinh dưỡng cho mọi người dân Việt Nam. 1 nền nông nghiệp tiến bộ đầu tiên phải đảm bảo an toàn dinh dưỡng cho đông đảo mọi gia đình, người dân Việt Nam. Họ phải có tài năng tìm đủ lương thực và thực phẩm theo nhu cầu dinh dưỡng cho mình.

an ninh dinh dưỡng ko phải chỉ diễn tả trong việc cung cấp đủ mà còn là đúng với mọi nhu cầu của người dân theo từng lứa tuổi. ngành nông nghiệp Việt Nam cần phải hướng tới mục tiêu an toàn dinh dưỡng cho từng đối tượng người dân Việt Nam.

1 yêu cầu cần thiết khác của nền nông nghiệp tiến bộ là phải kiểm soát an ninh môi trường sinh thái. Đầu thập niên 1990, nước ta đã thực hiện chương trình 327 về phủ xanh đất trống, đồi núi trọc. bên cạnh đó, lúc thực hiện chương trình này, chúng ta đã có 1 quan điểm ko đúng là cứ cây nào phủ xanh, đất trống đồi núi trọc thì đều là rừng.

Năm 2006, chúng ta lại mang chủ trương chuyển 100 ngàn ha rừng thiên nhiên nghèo sang trồng cao su. trong khoảng chủ trương đấy, lâm trường Minh Đức ở Bình Phước với hơn 40 nghìn hecta rừng thiên nhiên, nay đã trở thành vườn cao su, điều, bưởi da xanh …

ấy là chủ trương sai lầm, bởi vì rừng cao su, rừng keo lai, rừng tràm… là những dòng rừng chỉ sở hữu 1 chiếc cây, nên chẳng thể kiểm soát an ninh được môi trường sinh thái. Muốn bảo vệ được môi trường sinh thái, thì phải là rừng thiên nhiên, dù là rừng tự nhiên nghèo.

bởi vì rừng tự nhiên là rừng hỗn giao, đa tầng, đa lớp phân thành thảm thực vật chen chúc nên mới giữ được nước, khiến giảm đàn. đàn lụt tiêu diệt nặng nề miền Trung vừa qua là một bài học mập cho việc rừng tự nhiên bị phá hủy trong rộng rãi năm qua.

Để bảo vệ môi trường sinh thái, rừng thiên nhiên phải được coi là một bộ phận quan trọng nhất của kết cấu hạ tầng sinh thái của giang sơn. mang ý kiến đấy, tôi cho rằng Bộ NN-PTNT cần xây dựng và khai triển một chương trình nước nhà tái lập rừng thiên nhiên ở Đông Bắc, Tây Bắc…, đặc biệt ở Tây Nguyên.

Nông nghiệp khoa học cao, nông nghiệp thông minh, nông nghiệp số… là các định nghĩa nhưng người ta đang nói tới phổ quát trong thời gian qua. đấy với phải là những yếu tố của nông nghiệp tân tiến ko, thưa ông?

vận dụng công nghệ cao trong tạo ra và quản lí là 1 trong các nhân tố rất quan trọng để văn minh ngành nghề nông nghiệp.

nhưng nhắc tới việc vận dụng kỹ thuật cao, thì có 3 nhân tố phải được tạo ra. trước nhất, phải tập huấn 1 từng lớp dân cày sở hữu học, những “thanh nông tri điền”, các dân cày giỏi, thay thế cho “lão nông tri điền”, phụ thân truyền con nối.

Chỉ có một lực lượng công sức trẻ được huấn luyện, lành nghề thì thế hệ thực hành được rẻ tiêu chuẩn VietGAP, vận dụng khoa học cao. cần thiết chính sách dạy nghề nông không tính phí cho con em nông dân mang điều kiện học xong xuôi phải trở về làm cho dân cày.



PGS.TS Vũ Trọng Khải: Phải đào tạo những nông dân chuyên nghiệp, "thanh nông tri điền". Ảnh: trằn Trung.

Luật Đất đai cần phải được sửa đổi theo hướng thừa nhận quyền tứ hữu đất đai của dân cày, tạo cơ sở pháp lý để ảnh hưởng tích trữ, tập trung ruộng đất. nếu như ko với tích trữ, tụ họp ruộng rẫy, những người dân cày được đào tạo nghề sẽ không sở hữu đất dụng võ. lẽ nào học kết thúc trở về nhà vẫn chỉ điều hành 5 - 7 công đất? Họ cần được điều hành một diện tích sản xuất đủ phệ để hữu ích thế kinh tế theo quy mô.

tích trữ, tụ tập ruộng rẫy khiến cho ngày càng tăng quy mô sử dụng đất của mỗi trang trại để hữu ích thế kinh tế theo quy mô. tích tụ ruộng nương là bí quyết trang trại sử dụng vốn của mình (vốn tích lũy hay vốn vay) để tậu thêm ruộng rẫy.

Còn tập kết ruộng đất là vài nông trại sáp nhập phát triển 1 nông trại phệ hơn bằng cách tự nguyện hay mua bán. đó là hạ tầng tạo dựng vùng phát triển giao hội, chuyên môn hóa phát triển bền vững và hiệu quả cao, nhờ ứng dụng kỹ thuật hiện đại.

sản xuất cánh đồng mập bây giờ ở một số địa phương ko phải là tàng trữ hay tụ hợp ruộng nương, nhưng mà bản tính chỉ là hội tụ phát hành, theo phương pháp “liền đồng, cùng trà giống, khác chủ”. các chủ ruộng vẫn là những nông dân nhỏ dại nên rất ko bền vững bởi khó quản lí trong việc thực hiện tiêu chuẩn kĩ thuật như VietGAP…, và các lao lý khác của phát hành theo hợp đồng.

nhân tố thứ ba là liên quan khoa học kỹ thuật trong nông nghiệp. Nông nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt với một vấn đề rất nan giải là chuyển đổi khí hậu. bởi thế, phải đầu tư mạnh cho khoa học công nghệ, nhất là nhân công khoa học để mang được các chuyên gia đầu ngành, nghiên cứu tậu ra các giống và kỹ thuật mới vừa thích ứng được mang biến đổi khí hậu, vừa giải quyết được nhu cầu thị trường.

Trong 1 nền nông nghiệp tân tiến, nông dân và công ty sẽ đóng vai trò như thế nào trong việc hiện ra những chuỗi giá trị nông sản?

xưa nay, chúng ta kể nhiều về chuỗi giá trị nông phẩm, mà không ai nhắc rõ trong chuỗi ấy, vai trò từng chủ thể nhập cuộc là như thế nào. do đó, cần phải khiến rõ nội dung này.

Trong mỗi 1 chuỗi trị giá nông phẩm, 2 chủ thể quan trọng nhất là doanh nghiệp chế biến, tiêu thụ nông phẩm và nông dân mang những nông trại của họ.

dân cày là chủ thể quan trọng trước tiên trong chuỗi trị giá nông sản. dân cày ở đây phải là nông dân được huấn luyện, làm chủ các trang trại gia đình béo nhờ tích tụ, tập kết ruộng nương, qua đó thế hệ phát hành vùng phát triển hội tụ, chuyên môn hóa để cung ứng nông phẩm nguyên liệu bất biến về số lượng và chất lượng cho đơn vị chế biến.



PGS.TS Vũ Trọng Khải: tổ chức và nông dân là 2 chủ thể quan trọng nhất của chuỗi giá trị nông phẩm. Ảnh: è Trung.

Chủ thể cần thiết thứ hai là công ty chế biến, tiêu thụ nông phẩm. doanh nghiệp phải ứng dụng công nghệ cao tức khắc do sở hữu thể đầu tư tìm được ngay. Doanh nghệp phải nhập vai trò nhạc trưởng của chuỗi liên kết, biểu lộ qua việc cung ứng đầu vào cho dân cày, khác biệt là giống. do chỉ với công ty thế hệ biết giống nào phù hợp sở hữu khoa học chế biến và thị trường tiêu thụ.

một điều nữa vô cùng cần thiết là công ty phải làm cho khuyến nông để buộc dân cày phát hành theo đúng thứ tự, nhằm đạt được số lượng và chất lượng thích hợp với công nghiệp chế biến và thị phần tiêu thụ.

Trong chuỗi giá trị nông phẩm, điểm hay của đơn vị là giải quyết được những trắc trở mà nông dân chẳng thể giải quyết: thị trường tiêu thụ và thương hiệu, khoa học và vốn. Về vốn, tổ chức chẳng hề cung cấp vốn cho nông dân giống như ngân hàng, nhưng mà là ứng trước vốn phê duyệt việc cung ứng giống, vật tư đầu vào, hướng dẫn kỹ thuật…

Điểm yếu của đơn vị là không bao giờ trực tiếp thực hành rẻ các khâu sản xuất mang tính sinh vật học, nhưng mà chỉ mang nông trại gia đình thế hệ khiến được điều này. Ngay cả ở Mỹ và các nước phát triển khác, nông trại gia đình luôn là lực lượng phát triển nông phẩm căn bản, chứ ko phải công ty.

Lý bởi vì rất dễ chơi, như câu nhưng các cụ đã đúc kết “Nhất thì, nhị thục”. thìa là đúng lúc, thục là đúng cách thức. làm cho nông nghiệp nhưng sai phương pháp, lỡ thì kiên cố thất bại, dù sở hữu phân bón phổ biến, giống rẻ.

người nào làm được “Nhất thì, hai thục”? đấy phải là những người nhưng ích lợi của họ gắn có vật phẩm sau cuối của cục bộ quy trình phát triển nông nghiệp. như vậy, chỉ mang nông trại gia đình và trang trại tư nhân không với cấp quản lý trung gian mới thực hành được “Nhất thì nhị thục”.

bên cạnh đó, dân cày, nhất là các nông dân to, cần phải được tụ hội vào những hợp tác thị trấn (HTX). bởi doanh nghiệp không thể cứ tiếp tục ký hợp đồng có từng trang trại, mà phải ký mang 1 manh mối là HTX. những HTX nông nghiệp thực sự đầu tiên phải vì các dân cày "lớn" sáng lập và quản lý, nông dân "nhỏ" cùng được lợi lợi từ những HTX này.

Chỉ mang các dân cày "lớn" thế hệ có nhu cầu và kỹ năng cấu kết chia thành các HTX, chứ chẳng phải những hộ dân cày nhỏ tuổi lẻ. Hơn nữa, chỉ sở hữu họ mới mang đủ năng lực điều hành HTX, áp dụng kỹ thuật cao, đạt hiệu quả bự, tiến đến đủ năng lực cạnh tranh có doang nghiệp trong hoạt động cung ứng nhà sản xuất đầu vào, đầu ra cho nông dân.

Xin cảm ơn ông!